Showing posts with label कथा. Show all posts
Showing posts with label कथा. Show all posts

Sunday, July 01, 2007

हनुमता सूर्यः निगीर्णः (३)

भागाः -- प्रथमः, द्वितीयः, तृतीयः

पुनः ऐरावतमपि श्वेतं फलं मत्वा खादितुं तद्दिशि वर्द्धितवान्, किन्तु तत्कालम् एव इन्द्रः तत्-हनौ वज्रेण प्रहृतवान्। तदानीं कपिः मूर्च्छितः अभवत्। मूर्च्छितः भूत्वा कपिः सूर्यमण्डलं परिक्रमन् आसीत्। राहुणा सूर्यः ग्रस्तः। देवराजः अपि स्वपुरं प्राविशत्। किन्तु कपेः पिता पवनदेवः तस्य शरीरम् अरक्षत्। मन्दराचलस्य गुहायां पुत्रं स्वाङ्के निधाय उपाविशत्। तदानीं पवनदेवः स्वगतिं समेत्य स्थिरः अभवत्। सः पवनदेवः तदानीं पुत्रस्य अवस्थां विलोक्य परमव्यथितः आसीत्। क्रोधेन सः स्वर्गलोकम् असुरलोकं च स्वगत्या रहितं कृतवान्। तयोः लोकयोः हाहाकारः व्याप्तः अभवत्। ब्रह्मादिदेवताः तां गुहाम् आगत्य पवनदेवं प्रार्थितवन्तः। ब्रह्मा च स्वकमण्डलोः जलेन कपिम् अभिसिञ्चितवान्। तदानीं शिशुः कपिः नेत्रे उन्मील्य ब्रह्माणं प्रणमाम।


ब्रह्मा तस्मिन् काले कपेः हनुं स्वकरेण स्पृष्ट्वा तन्नामकरणं हनुमान् इति कृतवान्। अथ च श्रीराघवेन्द्रचरणयोः अविचलभक्तेः वरदानम् अपि प्रायच्छत्। पवनदेवः अपि प्रसन्नः भूत्वा सर्वत्र सञ्चरितः अभवत्। इन्द्रः अपि कपये वरदानम् अयच्छत् यत् मम वज्रं शस्त्रास्त्राणि च तव काञ्चित् बाधां प्रापयितुं न शक्ष्यन्ति। इत्थं समुपस्थिताः सर्वे देवाः स्व-स्वशक्तिं कपये समर्पितवन्तः।

Saturday, June 30, 2007

हनुमता सूर्यः निगीर्णः (२)

भागाः -- प्रथमः , द्वितीयः, तृतीयः

तस्मिन् दिने अमावस्या तिथिः आसीत्। तदानीम् एव राहुः सूर्यं ग्रस्तुं शक्नोति स्म। किन्तु, सः सूर्यबिम्बम् अदृश्यं ज्ञात्वा इन्द्रलोकं ययौ। इन्द्रं सम्बोधितवान् च--हे देवराज्! भवान् जानाति एव अहं यदा-कदा पूर्णिमायाम् अमावास्यां च एव आहारं करोमि। अद्य मम आहारकाले कः सूर्यं स्वमुखे निगीर्णवान्? मर्यादायाः उल्लङ्घनं केन कृतम्?


देवराजः इन्द्रः ऐरावतमारुह्य स्वर्गात् बहिः आगच्छत्। केन च् एतादृशी धृष्टता कृता? शिशुः कपिः तु राहुम् अपि परिपक्वं जम्बूफलं मत्वा खादितुम् ऐच्छत्। किन्तु सः त्राहि माम्, त्राहि माम् इति कथयित्वा क्रन्दितुम् आरभत। तदानीं कपिः ज्ञातवान् यत् अयं कश्चित् प्राणी विद्यते। राहुः च पलायित्वा ऐरावतस्य पृष्ठभागे अन्तर्दधौ। शिशुः कपिः यद्यपि सूर्यं मुखे रक्षितवान् आसीत् किन्तु सः फलमिव स्वादिष्टः न अनुभूतः। तस्य रश्मिभिः कपिः ज्ञातवान् यत् अयम् अपि कश्चित् प्राणि विद्यते। अतः तमपि मुखात् बहिः निःसारितवान्।


Wednesday, June 27, 2007

हनुमता सूर्यः निगीर्णः (१)

भागाः -- प्रथमः, द्वितीयः, तृतीयः

पण्डितेन व्रजभूषणमिश्रेण अनेकानि पुस्तकानि प्रकाशितानि । तेषु अन्यतमं--हनुमच्चरितम् । ततः एका उपकथा अत्र प्रकाशिता भवति । पुस्तके १२३ पुटाः, ततः पुटमितम् अत्र प्रतिलेखितं भवति । प्रकाशिका--संस्कृतप्रसारपरिषद्, मारुतिमन्दिरम्, प्रकाशपुरी, आरा (विहारः), 802301.

शैशवे काले एकदा ब्राह्ममुहूर्ते यदा शिशोः आञ्जनेयस्य पिता सन्ध्योपासनार्थं कस्यचित् सरोवरस्य तटं गतवान् आसीत् , माता च सुमनः सञ्चयनं कर्तुं गतवती आसीत् । तदानीम् एव वानरशिशुः क्षुधया व्याकुलः अभवत् । इतस्ततः अवलोकनेन किमपि खाद्यं न अपश्यत् । सहसा पूर्वस्यां दिशि तस्य वानरशिशोः दृष्टिः गता । तदानीं तरणिबिम्बम् अदृश्यत । शिशुना कपिना अवगतम् -- किमपि मधुरं फलम् अस्ति ? तत् फलं धर्तुं खादितुं च तद्दिशि उत्प्लवनम् अकरोत् । किन्तु , सूर्यः अनतिदूरम् नासीत् । अतः द्वितीयप्रहरात् पूर्वं तत्र गत्वा भगवन्तं सूर्यं मुखे स्थापितवान् ।

(अनुवर्तते)