सुभाषितम् - मन्त्रः

षट्कर्णो भिद्यते मन्त्रश्चतुष्कर्णः स्थिरो भवेत् ।
द्विकर्णस्य तु मन्त्रस्य ब्रह्माप्यन्तं न गच्छति ॥

षट्कर्णः - heard by six ears (overheard) भिद्यते - destroys मन्त्रः - the mantra (or counsel). चतुष्कर्णः - heard by four ears स्थिरो भवेत् - would remain steadfast. मन्त्रस्य (मन्त्रः, ६) - The mantra द्विकर्णस्य (द्विकर्णः, ६) - heard by two ears (not imparted) न गच्छति - does not go ब्रह्मा-अपि-अन्तम् - near to brahma.

A mantra (or counsel) is broken when overheard by an extra set of ears; It remains stead-fast when imparted in private. When it is only self-imparted, it surely does not take one to heaven (near brahma).

Image Source -- http://chitrapurmath.net/i8.jpg

सुभाषितम् - शास्त्रसारम्

षट्पदः पुष्पमध्यस्थो यथा सारं समुद्धरेत् ।
तथा सर्वेषु शास्त्रेषु सारं गृह्ण्न्ति पण्डिताः ॥

यथा - just as षट्पदः (१) - the six-footed one (a bee) पुष्प-मध्यस्थः - sitting in the middle of a flower समुद्धरेत् - draws out सारम् (सारः/सारम्, २) - its essence. तथा - so also पण्डिताः (पण्डितः, १, बहु) - the learned ones गृह्णन्ति - take सारम् (२) - the essence सर्वेषु (सर्व, ७, बहु) - in all शास्त्रेषु (शास्त्रः, ७, बहु) - the shastras.

The wise ones take away the essence of all the shastras, just as the six-footed bumble bee seated in the midst of a flower draws out its very essence.

सुभाषितम् - सकृत् सकृत्

सकृत् जल्पन्ति राजानः सकृज्जल्पन्ति साधवः ।
सकृत् कन्याः प्रदीयन्ते त्रीण्येतानि सकृत्सकृत् ॥

राजानः (राजन्, १, बहु) - kings जल्पन्ति - speak (order) सकृत् - once. साधवः (साधुः, १, बहु) - renunciates जल्पन्ति - speak (advice) सकृत् - once. कन्याः (कन्या, १, बहु) - daughters प्रदीयन्ते - are given [in marriage] सकृत् - once. एतानि (एतत्, २, बहु) - these त्रीणी - three [should be done] सकृत्-सकृत् - once and only once.

Kings speak their orders but once;
Sadhus speak their advice but once;
Daughters are given in marriage but once;
These three should be once and only once.

सुभाषितम् - सहोदरः

देशे-देशे कलत्राणि देशे-देशे च बान्धवाः ।
तं तु देशं न पश्यामि यत्र भ्राता सहोदरः ॥

देशे-देशे (देशः, ७)- in all places कलत्राणि (कलत्रम्, 1, बहु) - wives [can be found] च - and बान्धवाः (बान्धवः, १, बहु) relatives [can be found] देशेदेशे - everywhere. [but] न पश्यामि - I cannot see तं देशं - that [other] place यत्र - where सहोदरः भ्राता (भ्रातृ, १) - a true blood-brother [can be found].

Wives and relatives--these can be found everywhere; but a brother, a true blood-brother, in no other place can I see him.

सुभाषितम् - विवेकः

अर्थानर्थौ विनिश्चित्य व्यवसायं भजेत हि ।
गुणतः संग्रहं कुर्याद् दोषतस्तु विसर्जयेत् ॥

विनिश्चित्य (ल्यप्) - having deliberated upon अर्थानर्थौ (अर्थः अनर्थः च) - the advantages and disadvantages, व्यवसायं (व्यवसायः, २) - pursue it भजेत् - appropriately . कुर्यात् - Do संग्रहं - seize गुणतः - the meritous, and विसर्जयेत् - dismiss दोषतः - the fault-ridden.

Having deliberated upon both the advantages and disadvantages, pursue the decision relentlessly. Pursue the meritous actions, while rejecting the fault-ridden actions.

सुभाषितम् - रामायणम्

शृण्वन् रामायणं भक्त्या यः पादं पदमेव च ।
स याति ब्रह्मणः स्थानं ब्रह्मणा पूज्यते सदा ॥

यः - he who भक्त्या (भक्तिः, ३) - with bhakti, शृण्वन् (शतृ) - is listening रामायनं - to the ramayana पादं (पादः, २) - [or just] a quarter of a verse पदम् (पदम्, २) - [or just] a syllable. सः - he याति - goes to ब्रह्मणः (ब्रह्मन्, ६) - brahma's स्थानम् (२) - abode, [where he is] सदा - always पूज्यते - worshipped ब्रह्मणा (ब्रह्मन्, ३) - by brahma.

He who listens to the ramayana, a portion of its verse, or even just a syllable; He enters brahma-loka itself where he is ever worshipped by the creator.

विवाह-चित्रगुच्छः

अद्य, एकस्मिन् अन्तर्जालपुटे, विवाहस्य चित्रगुच्छं अपश्यम्. बहवः गुच्छाः अन्तर्जाले सन्ति, परन्तु एषः सम्यक्-कृतः. प्रायः दीर्घकाले सङ्गणकस्य समीपे उपविशन्, गुच्छकारः रचयितवान्. एकैकग्रामस्य विवाहपद्धतिः अस्ति. एतस्य रचयिता दक्षिणभारतदेशीय़ः तमिल्-जनः स्मार्तः च इति मन्ये. कृपया पश्यन्तु -- http://www.pbase.com/ajaxus/ceremonies

श्लोकः -- गोविन्दः कृष्णः

पुल्लेन्दीवरकान्तिमिन्दुवदनं बर्हावतंसप्रियं
श्रीवत्साङ्कमुदारकौस्तुभधरं पीताम्बरं सुन्दरम् ।
गोपीनाम् नयनोत्पलार्चिततनुम् गोपाल-सङ्घावृतं
गोविन्दं कलवेणुवादनपरं दिव्याङ्गभूषं भजे ॥


कान्तिम् (कान्ति, स्त्री, २) - splendour of the इन्दीवरः - blue lotus पुल्लम् - flower. वदनम् (२) - face of the इन्दुः - moon. अवतंस (अवतंस्, पुम्) - garland of बर्ह् (पुम्) - tail feather. श्रीवत्साङ्कम् (अङ्कः) - the one with the mark called श्रीवत्सः. उदारम् (उदारः, २) - noble. कौस्तुभः-धरं - the one bearing the कौस्तुभ [gem]. पीत-अम्बरम् (२) - the one with yellow clothes. सुन्दरम् (२) - charming one. तनुम् - the delicate one who is अर्चित - worshipped by the उत्पल - blossoming नयनं - eyes गोपीनाम् - of the gopis. सङ्गावृतम् - he who is ever encircled by a group of गोपाल - shepherds. गोविन्दम् - to that protector of cows. परम् - to him who [produces] the best कल - melodious वादनम् - sound of the वेणुः flute. भजे - I propitiate [him] with the भूषः - bejewelled दिव्यः - divine अङ्गम् - limbs.

I propitiate him,
who captures the very splendour of the blue lotus;
whose face is verily the beautiful moon itself;
who wears a garland of divine tail feathers;
who is the noble one marked by the residence of Lakshmi;
who wears the kaustubha gem;
who is the charming delicate yellow-clothed one;
who is verily worshipped the blossoming eyes of the gopis;
who is ever encircled by cowherds;
who produced the most melodious tunes from the flute,
played by divine bejewelled limbs.
Him, I do ever propitiate.

सूर्यास्तः

मम नगरस्य समीपे एकं लघुं द्वीपम् अस्ति. अन्यनागरिकाः अत्र आगच्छन्तः सर्वदा तत्र गन्तुं प्रयतन्ते. तत् द्वीपं तु अतिरमणीयं नास्ति....ततः जनाः किमर्थं अत्र आगच्छन्तः तत्र गच्छन्ति? यतः, नौकया द्वीपात् प्रत्यागमन-समये सूर्यास्तमनं अतिरमणीय़ं दृश्यते. केषु दिनेषु, तटाकः दर्पणः इव प्रतिभासन्, सूर्यः अतिरश्मिमान् भवति. सूर्यः आकाशात् किरणान् क्षिपति. अन्यः बलवान् सूर्यः अपि तटाक-मध्यात् किरणान् आकाशं प्रतिक्षिपति ! परन्तु, एतत् रमणीय़ं दर्शनं सर्वदा सर्वेभ्यः न लभन्ते. ततः अन्यनागरिकाः अत्र बहुशः आगत्य एतत् दर्शनं एकवारं लब्धुं प्रयतन्ते.

मातृभाषा

भारत-देशः एकः देशः, परन्तु पुरातन-काले अनेकाः राज्याः आसन्. प्रथमतः, प्रतिराज्यम्, संस्कृतम् एव मातृभाषा आसीत् प्रायः. परन्तु, अनेकाः वर्षाः अनन्तरम्, अनेकेषु राज्येषु, अनेकाः भाषाः अविकसन्. ततः, अद्य अपि तेलुगु, तमिल्, कन्नदा, हिन्दी इत्यादि भाषाभिः अनेकाः जनाः भाषन्ते. अमेरिका-देशे, एकः विश्वविद्यालयस्य संस्कृत-शिक्षकः उक्तवान्--भारत-देशं गत्वा, एकस्मिन् विद्यालये प्रविश्य, शिक्षिकाः अपश्यम्. कर्नाटक-राज्ये आसीत्, परन्तु सा भाषा अज्ञाता. किं कर्तव्यं इति अचिन्तयम्. ततः, संस्कृत-भाषया एव मन्दं मन्दं सर्वम् उक्तम्. छात्राः अहसन्, परन्तु, शिक्षिकाः मां अवागच्छन्! (शिक्षिकाः हसतः बालकान् छात्रान् दृष्ट्वा, बालकाः मौनाः भूत्वा, ते छात्राः प्रकोष्ठे धावितवन्तः) तस्मिन् समये, अहं निश्चयेन ज्ञातवान्, संस्कृत-भाषा एव भारत-देशस्य मातृभाषा--इति सः अमेरिका-देशीयः अध्यापकः उक्तवान्.

चन्द्र-चलनम्

अद्यतनकाले नासा (NASA) संस्थानं सर्वदा दुर्वार्ताम् एव प्रेषयति इव दृश्यते. ते किमपि उत्तमयतया न कर्तुं शक्नुवन्ति इति जनाः वदन्ति. यदा एतत् संस्थानं नूतनम् आसीत्, कोऽपि चन्द्रभूमौ न गतवान् आसीत्. ततः, यत्किमपि ते अकुर्वन्, उस्तुकाः जनाः दुरदर्शनं पश्यन् अमोदन्त. परन्तु, अद्यतनकाले, जनाः चिन्तयन्ति--वयं तु चन्द्रभूमौ गतवन्तः, इदानीं तत्र पुनर्गत्वा किं करिष्यामः--इति. (वयं इति वदन्ति, परन्तु, "ते" कुत्रापि न गतवन्तः. कञ्चन दूरदर्श-जनं पश्यन् 'अहम् एव करोमि' इति चिन्तयन्ति). ततः, यदि ते वार्तां प्रेषयन्ति, कोपि न पठति....परन्तु, यदि दुर्वार्ता अस्ति, तैः न प्रेषितव्या एव!

संस्कृत-भाषा अति-पुरातना एव. तदर्थम् अन्य-देशीय-जनाः (एतस्मिन् काले भारतीय-जनाः च) पृच्छन्ति--किमर्थं मृता भाषा पठितुम् इच्छति इति. ते एतस्याः भाषायाः महिमा न जानन्ति. अस्माकं ऋषयः देहेन चन्द्रभूमौ न अगच्छन्. परन्तु, मनसि, ते सर्वत्र गतवन्तः. कुत्र गतवन्तः, किं दृष्टवन्तः, कथं दृष्टवन्तः.....एतत् सर्वं संस्कृतेन विना वयं न अवगन्तुं शक्नुमः. पुरातनकाल-पत्रानि, अन्यभाषया अनुलेखितुं कोऽपि न शक्नोति यतः एकैक-वाक्यस्य नानार्थाः सन्ति. अपि च, रमणीया-भाषा तु रमणीया भाषा एव.

श्लोकाः - आवाहनार्थं विसर्जनार्थं च

A complementary set of shlokas used during आवाहनम् and विसर्जनम् during शिवपूजा.


Original Image

हृत्पद्मकर्णिकामध्यात् उमया सह शङ्कर ।
आगच्छत्वं महादेव सर्वैरावरणैः सह ॥

महादेव! (महादेवः, सं) - O Lord of the universe. शङ्कर! (शङ्करः,सं) - O Shankara उमया सह (उमा, ३) - along with Uma! सर्वैः सह (सर्व) - With all. [your] आवरणैः (आवरणः, ३, बहु) retinue (coverings), त्वं आगच्छ - please come. हृत्-पद्म-कर्णिका-मध्यात् (मध्यः, ५) - from the middle of the pericarp (कर्णिका) of the lotus (पद्मं) of [my] heart (हृद्, नपुं).

O Shankara accompanied with Uma! O Lord of the universe! From the middle of the lotus in my heart [where you reside], please come, along with your entire retinue.

देवदेव जगन्नाथ यावत्पूजाऽवसानकम् ।
तावत्त्वं प्रीतिभावेन बिम्बेऽस्मिन् सन्निधिं कुरु ॥

देवदेव! (देवदेवः, सं) - O Lord of Lords! जगन्नाथ! - O Lord of the universe. य़ावत् - Until पूजा-अवसानकम् - the conclusion of this puja, तावत् - Until that time, संनिधिं कुरु - please take a seat, अस्मिन् (अयम्, ७) - in this, बिम्बे (बिम्बः, ७) - image, प्रीति-भावेन (प्रीतिः. भावः, ३) - with a pleased state of mind.

O Lord of Lords! O Lord of the univese! As long as this puja takes place, please come, with a pleased state of mind, and take a seat, in this image.

देव देव जगन्नाथ हृदये मम निर्मले ।
यागदेशात् समागत्य निवासं कुरु लीलया ॥

सं-आगत्य - Having come मम - [into] my निर्मले (निर्-मलः, ७) pure, clean हृदये (हृदयम्, ७) heart यागदेशात् (याग-देशः, ५) - from the yaga-shala, निवासं कुरु - please make your residence, लीलया (लीला, ३) - in a sportive, joyous mood.

O Lord of Lords! O Lord of the univese! [At this conclusion of the puja], having returned from the yaga-shala, please make your residence [once again] in my pure, unsullied heart, with sport and joy.

हृत्पद्मकर्णिकामध्ये देव्यासहमहेश्वर ।
प्रविशत्वं महादेव सर्वैरावरणैः सह ॥

महादेव! (महादेवः, सं) - O Lord of the universe. महेश्वर! (शङ्करः,सं) - O Maheshvara! देव्या सह (देवी, ३) - along with Devi! सर्वैः सह (सर्व) - With all. [your] आवरणैः (आवरणः, ३, बहु) retinue (coverings), त्वं प्रविश - please enter. हृत्-पद्म-कर्णिका-मध्ये (मध्यः, ७) - into the middle of the pericarp (कर्णिका) of the lotus (पद्मं) of [my] heart (हृद्, नपुं).

O Mahadeva accompanied by Devi! O Great Lord! Into the middle of the lotus in my heart, please [re-]enter, along with your entire retinue.

सुभाषितम् - दुष्टा भार्या

दुष्टा भार्या शठं मित्रं भृत्यश्चोत्तरदायकः ।
ससर्पे च गृहे वासो मृत्युरेव न संशयः ॥

भार्या - wife. दुष्टा - spoilt / wicked. मित्रं - friend. शठं - wicked. च - and. भृत्यः - servant. उत्तर-दायकः - impertinent / backtalker. गृहे (गृहम्, ७) in the house. ससर्पे (ससर्पः, ७) - infested by serpents. च - and. मृत्युः - death. वासः - dwells. एव - only. न - without a. संशयः - doubt.

A spoilt wife, wicked friend, and impertinent servant, are all like a house infested by serpents. Without a doubt, death resides there.

03 Aug 06: http://www.geocities.com/prashanth_k_blr/Subhashitani/

सुभाषितम् - कुलस्यार्थे

कुलस्यार्थे त्यजेदेकम् ग्रामस्यार्थे कुलम् त्यजेत् ।
ग्रामम् जनपदस्यार्थे आत्मार्थे पृथिवीम् त्यजेत् ॥

त्यजेत् - sacrifice / abandon. अर्थे - for the sake of. कुलस्य (कुलम् ६) - of a family. एकम् (२) - one person. ग्रामस्य (ग्रामम्, ६) - of a village. कुलम् (२) - a family. जनपदस्य (जनपदः, ६) - of a nation. ग्रामम् (२) - a village. आत्मार्थे (आत्मनः अर्थे) - for the sake of oneself. पृथिवीम् (२) - the world.

For the well-being of the family, forsake one person;
For the well-being of the village, forsake a family;
For the well-being of the nation, forsake a village;
but . . .
To save oneself, forsake the world

31 May 05: http://www.geocities.com/prashanth_k_blr/Subhashitani/

सुभाषितम् - कोऽन्धः

कोऽन्धो योऽकार्यतः को बधिरो यो हितानि न शृणोति ।
को मूको यः काले प्रियाणि वक्तुं न जानाति ॥

कः - who. अन्धः - blind man. यः - he. अकार्यतः - who performs improper deeds. बधिरः - deaf man. न - does not शृणोति - listen to. हितानि (हितम्, २, बहु) - advice. मूकः - mute. काले - at the right time. न - does not जानाति - know. वक्तुम् - to say. प्रियाणि [वाक्यानि] - sweet [words].

Who is blind? He who acts improperly.
Who is deaf? He who does not listen to advice.
Who is mute? He who does not know how to speak sweetly when the time arises.

16 May 05 - http://www.geocities.com/prashanth_k_blr/Subhashitani/

सुभाषितम् - अलि-शुक-भ्रान्तिः

पलाशमुकुलभ्रान्त्या शुकतुण्डे पतत्यलिः ।
सोऽपि जम्बूफलभ्रान्त्या तमलिं धर्तुमिच्छति ॥

भ्रान्त्या (भ्रान्तिः, ३) - mistaking it to be. मुकुल (मुकुलम्) - the bud. पलाश (पलाशः) - of the palasha tree. अलिः - a scorpion. पतति - falls. तुण्डे (तुण्डम्) - into the beak शुक (शुकः) of a parrot. सः अपि - he (the parrot) also. भ्रान्त्या (भ्रान्तिः, ३) - mistaking it to be. फल (फलम्) - the fruit. जम्बू - of the jambu tree. इच्छति - wants. धर्तुम् - to eat (support) it.

A scorpion falls into the beak of a parrot, mistaking it to be the bud of the palasha tree; the parrot wants to eat this scorpion, mistaking it to be the fruit of the jambu tree! thus, all is not always what it seems!

05 July 06 - http://www.geocities.com/prashanth_k_blr/Subhashitani/

सुभाषितम् - बुद्धिः

यः पठति लिखति पश्यति परिपृच्छति पण्डितानुपाश्रयति ।
तस्य दिवाकरकिरणैर्नलिनीदलमिव विकासते बुद्धिः ॥

यः - that person who. पठति - reads. लिखति - writes. पश्यति - observes. परिपृच्छति - enquires. उपाश्रयति - leans upon. पण्डितान् (पण्डितः, २, बहु) - scholars. तस्य - his. बुद्धिः - intellect. विकासते - blooms. इव - like. नलिनी-दलम् - the petals of a lotus flower. किरणैः (किरणः, ३, बहु) - by the rays. दिवाकर (दिवाकरः) - of the sun.

He who reads and writes; observes and enquires; and leans upon [the knowledge of] scholars. His intellect ever blossoms, like the petals of the lotus which open spontaneously in sunshine.

10 Feb 06 - http://www.geocities.com/prashanth_k_blr/Subhashitani/

सुभाषितम् - त्रीणि रत्नानि

पृथिव्याम् त्रीणि रत्नानि जल्मन्नंसुभाषितम् ।
मूढैः पाषाणखण्डेषु रत्नसंज्ञा विधीयते ॥

पृथिव्याम् (पृथिवी, ७) - in the world, [सन्ति - there are] त्रीणि - three. रत्नानि (रत्नम्, बहु) - jewels. जलम् - water. अन्नम् - food. सुभाषितम् - wise sayings. पाषाण-खण्डेषु (खण्डः, ७, बहु) - pieces of stone (diamonds). विधीयते - are said to be. रत्नसंज्ञा - on par with these jewels. मूढैः (मूढः, ३, बहु) by fools.

Water, food and subhashitas are the three jewels of this world.
Only fools claim pices of stone (diamonds) to be on par with these.

2 May 05 - http://www.geocities.com/prashanth_k_blr/Subhashitani/

सुभाषितम् - आद्यभाषा

वेदान्तानां पुराणानां शास्त्राणां च तथैव च ।
मन्त्राणां तन्त्रसूत्राणामाद्यभाषाऽस्ति संस्कृतम् ॥

वेदान्तानाम् (वेदान्तः, ६, बहु) - for the upanishads. पुराणानाम् (पुराणः, ६, बहु) - for the ancient stories. शास्त्राणाम् (शास्त्रः, ६, बहु) - for the sciences. तथा एव च - and so also, मन्त्राणाम् (मन्त्रः, ६, बहु) - for the mantras. तन्त्र-सूत्राणाम् (मन्त्रः, सूत्रः, ६, बहु) - for the tantras & sutras. आद्य-भाषा - the first/unparalleled language. अस्ति - is. संस्कृतम् - sanskrit.

That unparalled language of vedanta, purana and shastra;
also the unparalled language of mantra, tantra and sutras;
that ancient, unparalleled, most excellent language is . . . . ;
samskritam (sanskrit).

26 July 06 - http://www.geocities.com/prashanth_k_blr/Subhashitani/

Writing Sanskrit Unicode Documents

Following the steps below will allow you to use the free Baraha software to typeset unicode sanskrit documents:

1. Click on http://www.baraha.com/download/baraha70.exe
2. Run the link from (1) and follow the prompts
3. From the start menu, open "Baraha Direct 7.0". A taskbar icon will appear
4. Find the new icon, and set the language to "Sanskrit" --> "Unicode"
5. Use F11 to toggle Sanskrit mode on & off

The Baraha transliteration map is quite intuitive, and is given below:

• oum a A i I u U [[ Ru RU ~Lu ~LU ]] e ai o au aM aH
• ka kha ga gha ~ga
• ca Cha ja jha ~ja
• Ta Tha Da Dha Na
• ta tha da dha na
• pa pha ba bha ma
• ya ra la va
• sha Sha sa ha
• kSha La j~ja

You can now type directly into unicode aware applications such as Internet Explorer, Word etc. Some users (like me) have problems directly typing in Microsoft Office applications. Text will appear as boxes. Select the Text, and change the font to 'CDAC-GISTYogesh' (If you don't have this font install, please see http://kalidasa.blogspot.com/2006/08/reading-sanskrit-unicode-documents.html). Sanskrit text should now appear! Now you can continue direct editing / typing directly.

However, this direct entry works quite well with Internet Explorer and Firefox (and thus, web-mail applications including hotmail, yahoo mail and gmail) as well as online blogs (including live spaces, blogger), and IM software (including MSN Messenger, Google Talk).

Note: Direct entry into Internet Explorer is broken in Vista. I am informed that this is due to the way in which the Baraha author chose to implement the keyboard hooks. Hopefully baraha will be updated with Vista support shortly.

Reading Sanskrit Unicode Documents

Following the steps in this post will allow you to view sanskrit documents written in unicode (including this blog!). If you are using Windows 2000, you may need to install the optional windows unicode support to get this to work. Some versions of windows come with the 'Mangal' font, but it is really quite ugly. By following the steps below, you will have a *much* better experience !

Step 01: Install the yogesh font

1. Install yogesh font from http://tdil.mit.gov.in/download/GISTYogeshN.zip
2. Unzip the contents of the zip file to a temporary folder (not the desktop)
3. Start Menu --> Control Panel (Classic View) --> Fonts
4. Open My Computer. Go to the location from (2) where the files were unzipped
5. Drag and Drop the files from (4) into the 'Fonts' windows from (3)

Step 02: Regional Language Support (sometimes necessary)

1. Control Panel -> Regional and Language Options -> Languages.
2. Check the box which says Install files for complex script and right-to-left languages (including Thai)
3. Click OK

Step 03: Change Default Devanagari Font (Internet Explorer)

1. Tools --> Internet Options
2. Click 'Fonts' button
3. Next to 'Language script', select 'Devanagari'
4. Under 'Web page font', select 'CDAC-GISTYogesh'
5. Now, sanskrit unicode documents should display correctly using new font
6. If some pages still do not display correctly
   (a) Open the web page in Internet Explorer
   (b) View --> Encoding --> Unicode (UTF-8)

Step 04: Firefox Users Only: Change Default Devanagari Font:

1. Tools --> Options --> Content
2. Fonts & Colors --> Click 'Advanced' button
3. Next to 'Fonts For', select 'Devanagari'
4. Set Serif, Sans-serif and Monospace options to 'CDAC-GISTYogesh
5. Now, sanskrit unicode documents should display correctly using new font
6. If some pages still do not display correctly
   (a) Open the web page in firefox
   (b) View --> Character Encoding --> Unicode (UTF-8)